اثر تنش شوری بر فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدان و خصوصیات ریشه ارقام کلزا تلقیح شده با باکتری pseudomonas fluorescens fy32

شوری آب و خاک زراعی از جمله عواملی غیرزیستی هستند که مانع از عملکرد بالا در گیاهان زراعی از جمله دانه های روغنی می گردند. از استراتژی های مناسب برای مقابله با شوری و افزایش عملکرد محصولات زراعی، استفاده از ارقام متحمل به تنش شوری و تلقیح گیاهان زراعی با انواع مختلفی از باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه از جمله باکتری سودوموناس فلورسنس است. باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه به عنوان جایگزین کودهای شیمیایی و یکی از عوامل کاهش دهنده اثرات مضر تنش های غیرزیستی از جمله شوری شناخته می شوند، که می توانند سبب افزایش حاصلخیزی خاک و تولید محصول بیشتر شوند. باکتری p. fluorescens fy32 یکی از باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه می باشد که می تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم باعث حفظ رشد گیاه تحت تنش های مختلف از جمله تنش شوری شود. این باکتری ها می توانند با تولید برخی آنزیم ها مانند آنزیم acc- دآمیناز و کمک به سنتز برخی تنظیم کننده های رشدی مثل پرولین در کاهش اثرات زیان بار تنش شوری بر رشد گیاه موثر باشند. این پژوهش به منظور بررسی اثر تلقیح باکتری p. fluorescens fy32 بر فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدان و خصوصیات ریشه ارقام کلزا در شرایط تنش شوری به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سیستم کشت هیدروپونیک انجام شد. شش رقم کلزا (فاکتور فرعی فرعی) به صورت تلقیح شده و تلقیح نشده با باکتری (فاکتور فرعی) تحت تنش نمک کلرید سدیم (150 و 300 میلی مولار) به همراه شاهد (فاکتور اصلی) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث کاهش معنی دار صفات رشدی (وزن تر، ارتفاع بوته و وزن خشک برگ، ریشه و کل بوته) در سطح یک درصد شد. این کاهش در گیاهچه های تلقیح شده با باکتری کمتر از گیاهچه های تلقیح نشده بود. در بین ارقام مختلف نیز برای صفات رشدی اختلاف معنی دار مشاهده شد، به طوری که ارقام rgs003، amica و hyola308 دارای بیشترین وزن تر و خشک و ارتفاع بوته بودند. خصوصیات ریشه (طول، حجم و غلظت پرولین) نیز به طور معنی داری تحت تأثیر تنش شوری قرار گرفت. آزمایش نشان داد که تلقیح با باکتری در جلوگیری از اثرات منفی تنش شوری موثر می باشد. در بین ارقام برای طول، حجم و پرولین ریشه hyola308 دارای بیشترین مقدار از صفات مذکور بود. تجمع یون های سدیم و کلراید با افزایش شوری در گیاهان بیشتر شد، ولی یون پتاسیم کاهش معنی دار داشت. روند تجمع یون سدیم و کلراید با تلقیح گیاهچه ها با باکتری کاهش و برای پتاسیم در سطوح شوری نسبت به شاهد افزایش داشت. رقم sarigol دارای بیشترین غلظت یون سدیم و کلراید و کمترین غلظت یون پتاسیم بود. تنش شوری بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان (کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز) اثر معنی دار داشت. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در گیاهچه های تلقیح شده با باکتری کاهش معنی داری نسبت به گیاهچه-های تلقیح نشده در سطوح مختلف تنش شوری داشت. رقم hyola308 در سطوح مختلف شوری و باکتری دارای کمترین فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان (نسبت به شاهد) بود. فعالیت آنزیم های آنتی-اکسیدان با یون های سدیم، کلراید و پرولین ریشه همبستگی مثبت و با صفات رشدی و یون پتاسیم همبستگی منفی نشان داد.